Jedną z bardzo ważnych i mocno praktycznych zasad weryfikacji informacji jest zasada 5W. Jest to już co prawda stara, ale wciąż aktualna metoda, która często wykorzystywana jest nie tylko do weryfikacji informacji, ale również między innymi w dziennikarstwie.
Zasada 5W w weryfikacji informacji
Czym jest 5W? Jest to zestaw pytań, dzięki którym można w usystematyzowany sposób podejść do sprawdzenia każdej informacji.
Na pięć elementów zasady 5W składają się:
What? / Co? – Co to za informacja? Czy ma sens? Jaki jest jej cel? Jest faktem czy opinią? Czy podane zostały źródła, do których można się odnieść?
Who? / Kto? – Kto jest odpowiedzialny za informację? Czy można zidentyfikować jej autora? Może to być osoba lub instytucja. Warto sprawdzić, czy autor jest wiarygodny w kontekście publikowanej informacji, bo nawet eksperci nie są nimi w każdej dziedzinie. Zweryfikować należy nie tylko autora, ale również źródło w jakim informacja jest publikowana. Na przykład, czy portal, który czytasz, nie słynie z publikowania informacji śmieciowych lub wątpliwej jakości?
When? / Kiedy? – Kiedy opublikowano lub zaktualizowano informację? Być może pojawiła się wcześniej w innym miejscu, co możesz sprawdzić chociażby przez wrzucenie jej treści do wyszukiwarki. Czasem portale – w celu podbicia odsłon swoich artykułów – odgrzewają sensacyjne treści nawet sprzed roku, tylko w celu zwiększania liczby wyświetleń strony.
Where? / Gdzie? – Gdzie informacja została opublikowana? I tutaj, podobnie jak wcześniej, przez szybkie wyszukiwanie możesz sprawdzić, czy masz do czynienia ze źródłem informacji, czy może ta sama treść pojawiła się już wcześniej w innym miejscu. W przypadku treści opatrzonych zdjęciami elementem weryfikacji może być też sprawdzenie lokalizacji. Czy miejsce przedstawione na fotografiach jest zgodne z opisem?
Why? / Dlaczego? – Dlaczego informacja została opublikowana? Jaki cel lub interes ma jej autor lub osoba, która podała ją dalej?
Na co zwrócić szczególną uwagę?
Pamiętaj, że w mediach społecznościowych wiele materiałów przekazywanych jest dalej bez podania pierwotnego źródła informacji. Spróbuj więc sprawdzić, czy informacja pojawiła się w innych miejscach i w ten sposób dotrzeć do jej autora. Szczególnie uważaj na treści nacechowane emocjonalnie, które wywołują silne reakcje.
Zobacz również:
Najważniejsze definicje w weryfikacji informacji
Hoaxy – narzędzie do weryfikacji informacji na Twitterze
Autor: Luiza Rach
Chcesz nauczyć się weryfikacji informacji, aby nie dać się zmanipulować?
Weź udział w naszych szkoleniach i poznaj sposoby na analizę i weryfikację informacji:
ANALIZA INFORMACJI I FACT-CHECKING
WERYFIKACJA FIRM I KONTRAHENTÓW
